Τι σημαίνει το ενεργειακό ντεμαράζ της Αθήνας: Από τις συμφωνίες του Ζαππείου στο ουκρανικό deal
Ιστορική συμφωνία Ελλάδας–Ουκρανίας για LNG. Αμερικανικό φυσικό αέριο, Αλεξανδρούπολη–Οδησσός και ο στρατηγικός ρόλος της Αθήνας στην ενεργειακή ασφάλεια.
Μία ακόμη συμφωνία που επιβεβαιώνει τον ρόλο της Αθήνας ως στρατηγικού ενεργειακού κόμβου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη υπεγράφη χθες, λίγες μόλις ημέρες μετά το μπαράζ ενεργειακών συμφωνιών στο Ζάππειο, στο πλαίσιο της υπουργικής Συνάντησης P-TEC. Εκεί όπου η Ελλάδα «κλείδωσε» τον κάθετο ενεργειακό διάδρομο, τις νέες εισαγωγές αμερικανικού LNG , τις κρίσιμες ηλεκτρικές διασυνδέσεις και μια σειρά υποδομών που ενισχύουν κατακόρυφα τη γεωστρατηγική της βαρύτητα. Η συμφωνία εντάσσεται παράλληλα στον ευρύτερο σχεδιασμό της ΕΕ για ενεργειακή διαφοροποίηση και μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο, ενισχύοντας περαιτέρω τον ρόλο της Ελλάδας ως σημείο αναφοράς για ολόκληρη την Ανατολική Ευρώπη.
Σε αυτό το περιβάλλον, η ΔΕΠΑ Εμπορίας και η Naftogaz προχώρησαν στη Δήλωση Προθέσεων για την προμήθεια LNG στην Ουκρανία τον χειμώνα 2025–26, μια κίνηση που εντάσσεται στη μεγαλύτερη στρατηγική της ενεργειακής διπλωματίας που αναπτύσσει πλέον η Αθήνα. Στο ίδιο πλαίσιο, ενισχυτικό ρόλο παίζουν και οι πρόσφατες εταιρικές συνεργασίες εντός Ελλάδας, όπως η συμφωνία Aktor–ΔΕΠΑ, η οποία ενδυναμώνει περαιτέρω το ελληνικό ενεργειακό οικοσύστημα, αναβαθμίζοντας υποδομές και χωρητικότητα σε ένα δίκτυο που εξελίσσεται ταχύτατα σε περιφερειακό κόμβο. Καθοριστική στην εξίσωση παραμένει η Αλεξανδρούπολη, που αναδεικνύεται σε «αιχμή του δόρατος» της ελληνικής ενεργειακής στρατηγικής, λειτουργώντας ως κομβική πύλη εισόδου LNG προς τα Βαλκάνια και την Ουκρανία.
Η υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδας–Ουκρανίας, παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και της Κίμπερλι Γκιλφόιλ, προσθέτει ακόμη ένα κρίσιμο κομμάτι στο νέο ενεργειακό παζλ που χτίζεται γύρω από την Αλεξανδρούπολη, τον Κάθετο Διάδρομο και τις συνεργασίες που διαμορφώθηκαν στο Ζάππειο. Η επίσκεψη του Ουκρανού προέδρου στην Αθήνα αποκτά ιδιαίτερο βάρος, καθώς πραγματοποιείται σε μια περίοδο κατά την οποία οι ρωσικές επιθέσεις έχουν πλήξει κατ’ επανάληψη κρίσιμες ενεργειακές υποδομές της χώρας του, καθιστώντας τη συμφωνία ζωτικής σημασίας ενόψει του χειμώνα. Πριν φτάσει στην Αθήνα, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανέφερε ότι το Κίεβο έχει ήδη δεσμεύσει πόρους για τη χρηματοδότηση των απαραίτητων εισαγωγών, αξιοποιώντας ευρωπαίους εταίρους και τράπεζες με την εγγύηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και ουκρανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Στόχος είναι να καλυφθεί το μεγαλύτερο μέρος των σχεδόν 2 δισ. ευρώ που απαιτούνται.
Παράλληλα, η ουκρανική κυβέρνηση βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με αμερικανικούς φορείς για τη διασφάλιση της πλήρους χρηματοδότησης.
Τι προβλέπει η συμφωνία: LNG μέσω του «Route 1» και πολυεθνική ενεργειακή γέφυρα
Στο πλαίσιο της μελλοντικής συμφωνίας ΔΕΠΑ–Naftogaz, προβλέπεται η μεταφορά αμερικανικού Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) μέσω του «Route 1», του διαδρόμου που συντονίζουν από κοινού οι διαχειριστές των δικτύων της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Πρόκειται ουσιαστικά για μια ενεργειακή αρτηρία που διασφαλίζει σταθερές ροές φυσικού αερίου από την Αλεξανδρούπολη έως το Κίεβο, ενισχύοντας την περιφερειακή συνεργασία και την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια.
Ο ρόλος της Ελλάδας: Ενεργειακός κόμβος της Ανατολικής Μεσογείου
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στις κοινές δηλώσεις με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι έκανε λόγο για «μια σημαντική συμφωνία που επιβεβαιώνει ότι η Ελλάδα παραμένει πυλώνας σταθερότητας και ενεργειακός κόμβος στην Ανατολική Μεσόγειο».
Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, η σχέση Αθήνας–Κιέβου αποκτά νέα διάσταση μέσω του Κάθετου Διαδρόμου και του άξονα Αλεξανδρούπολης–Οδησσού. Η Ουκρανία αποκτά πρόσβαση σε διαφοροποιημένες πηγές ενέργειας, σε μια προσπάθεια πλήρους απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Ο Μητσοτάκης συνέδεσε ευθέως τη νέα συμφωνία με τα deals που έκλεισαν στις 6–7 Νοεμβρίου στο Ζάππειο, στο πλαίσιο του P-TEC:
- Τον κάθετο διάδρομο τροφοδοσίας
- Τη μακροχρόνια εισαγωγή LNG από τις ΗΠΑ
- Τις συμφωνίες επανεξαγωγής
- Την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Αιγύπτου
- Την πρόταση για εφοδιασμό της Κύπρου
- Τη γεώτρηση στο Ιόνιο
Παράλληλα, έκανε ειδική αναφορά στη συμφωνία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ–Ukrhydroenergo, υπογραμμίζοντας ότι το ελληνικό ενεργειακό αποτύπωμα επεκτείνεται πλέον και εντός Ουκρανίας.
Ο Ουκρανός πρόεδρος ευχαρίστησε την Ελλάδα για τη σταθερή υποστήριξη και μίλησε ανοιχτά για τις συνεχείς ρωσικές επιθέσεις στις κρίσιμες ενεργειακές υποδομές της χώρας του.
Ηχηρή παρέμβαση Γκιλφόιλ για τη συμφωνία Αθήνας–Κιέβου
«Η ενεργειακή ασφάλεια είναι εθνική ασφάλεια. Είναι τόσο απλό», ανέφερε η Αμερικανίδα πρέσβης, υπογραμμίζοντας ότι παρακολούθησε την ιστορική υπογραφή της επιστολής πρόθεσης μεταξύ της ATLANTIC-SEE LNG TRADE — κοινοπραξίας ΔΕΠΑ και Aktor — και της Naftogaz.
Σημείωσε ότι η εξέλιξη αυτή βασίζεται «στις πρόσφατες συμφωνίες που θα φέρουν αμερικανικό φυσικό αέριο στους Ευρωπαίους εταίρους, δημιουργώντας τις απαραίτητες εναλλακτικές λύσεις έναντι της ρωσικής ενέργειας».
Η Ελλάδα του 2025 δεν παρακολουθεί — καθορίζει
Με τη νέα συμφωνία ΔΕΠΑ–Naftogaz, τις συνεργασίες του P-TEC και τις ελληνικές εταιρικές συμμαχίες όπως αυτή των Aktor–ΔΕΠΑ, η Αθήνα περνά πλέον στη σφαίρα των χωρών που διαμορφώνουν ενεργά την ενεργειακή αρχιτεκτονική της Ευρώπης. Η Ελλάδα δεν είναι πια απλώς πέρασμα. Είναι ο κόμβος. Το σημείο όπου η ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια αλλάζει επίπεδο.
